Πρόσφατα επανήλθε στην επικαιρότητα το θέμα του διαχωρισμού της ΔΕΗ. Διατυπώνεται η άποψη ότι ο νομικός διαχωρισμός των δικτύων ή κάποια παρόμοια μορφή, π.χ. ίδρυση θυγατρικής με μειωμένη συμμετοχή της ΔΕΗ, αποτελεί μονόδρομο που απορρέει από το λεγόμενο «τρίτο πακέτο», δηλαδή την Οδηγία της Ε.Ε. 2009/72, την οποία η χώρα μας πρέπει να ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο ώς τον Μάρτιο του 2011.
Ομως, μια ανάγνωση/μελέτη της εν λόγω Οδηγίας αποκαλύπτει ότι προτείνονται τρεις, από την Ε.Ε., θεωρούμενες ως ισότιμες λύσεις/επιλογές:
(ι) Πλήρης ιδιοκτησιακός διαχωρισμός των δικτύων, συμπεριλαμβανομένου και του Διαχειριστή του Συστήματος, που αποτελεί την προτιμητέα από την Ε.Ε. λύση
(ιι) Νομικός διαχωρισμός, που απαιτείτο και από την Οδηγία της Ε.Ε. 2003/54, η οποία, αντικαθιστάμενη από την Οδηγία της Ε.Ε. 2009/72, καταργήθηκε. Η χώρα μας δεν συμμορφώθηκε με την Οδηγία της Ε.Ε. 2003/54 και δέχθηκε προειδοποιητική επιστολή.
(ιιι) Διατήρηση της πλήρως καθετοποιημένης μορφής, υπό τον όρο ότι θα δημιουργηθεί ένας τελείως ανεξάρτητος Διαχειριστής του Δικτύου, ο οποίος συνεπικουρούμενος από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας θα διασφαλίζει την αμερόληπτη και διαφανή λειτουργία της αγοράς.
Συνεπώς, ο προαναφερόμενος νομικός διαχωρισμός των δικτύων της ΔΕΗ δεν αποτελεί μονόδρομο. Εξυπακούεται ότι η χώρα μας δεν πρέπει να τον επιλέξει ανάμεσα στις τρεις λύσεις του τρίτου πακέτου μόνο και μόνο επειδή είχε γίνει προετοιμασία, κυρίως από τη ΔΕΗ, στο πλαίσιο της Οδηγίας της Ε.Ε. 2003/54, προτείνοντας τη δημιουργία έξι θυγατρικών. Σημειωτέον ότι είχε προταθεί και ο διαχωρισμός όχι μόνο των δικτύων, με τη δημιουργία θυγατρικών, αλλά και των ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων (Λιγνίτης - Παραγωγή - Εμπορία). Η εν λόγω πρόταση υιοθετούμενη οδηγεί αποδεδειγμένα, όπως προκύπτει από μελέτες, σε καταστροφή αξίας, λόγω διαχωρισμού βασικών επιχειρηματικών μονάδων με έντονα αλληλεξαρτούμενες δραστηριότητες. Ούτε πρέπει να αποκλειστεί κάποια από τις τρεις προτεινόμενες επιλογές, επειδή θα πρέπει πλέον, λόγω της ρητής απαγόρευσης από την Οδηγία, να εγκαταλειφθεί η σχεδόν παγιωμένη μετακίνηση προσωπικού και ανώτατων στελεχών από τη ΔΕΗ προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και τον Διαχειριστή Δικτύου και το αντίθετο.
Η επιλογή για τον διαχωρισμό των δικτύων θα πρέπει να γίνει ύστερα από σύγκριση των τριών λύσεων/επιλογών με βάση συγκεκριμένα κριτήρια: μείωση κόστους συναλλαγών, αποφυγή διακρίσεων στην πρόσβαση των δικτύων, σύγκρουση συμφερόντων κ.ά. Τα αποτελέσματα της εν λόγω σύγκρισης, στον βαθμό που αυτή είναι δυνατόν να γίνει στα διαθέσιμα χρονικά περιθώρια, αναμένεται να διαφέρουν από αυτά άλλων χωρών και ηλεκτρικών συστημάτων, λόγω διαφοροποίησης των συντελεστών βαρύτητας κάθε κριτηρίου.
Οποια και αν είναι τα προαναφερόμενα αποτελέσματα, στη λήψη απόφασης δεν είναι δυνατόν να αγνοείται -και πρέπει οπωσδήποτε να ληφθεί υπόψη- η καταστροφή αξίας που προκύπτει από τον διαχωρισμό, η οποία μεγαλώνει όσο η ΔΕΗ απομακρύνεται από την παραδοσιακή πλήρως καθετοποιημένη μορφή της. Μελέτες που έγιναν στις δεκαετίες 1970-80 στο πλαίσιο των οικονομικών συναλλαγών, κυρίως του νομπελίστα οικονομολόγου O. Williamson, απέδειξαν ότι η καθετοποιημένη εταιρική μορφή είναι η ενδεδειγμένη, εκτός των άλλων, και όταν, σε μέρη ή και στο σύνολο της παραγωγικής αλυσίδας, υπάρχουν πάγια μεγάλης χρηματικής αξίας, τα οποία δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν σε άλλη παραγωγική διαδικασία, όπως αυτό συμβαίνει με τις εταιρείες ηλεκτρισμού και φυσικά και με τη ΔΕΗ.
* Πρώην στέλεχος ΔΕΗ και μέλος δικτύου έρευνας θεμάτων εταιρικής διακυβέρνησης με έδρα τις Βρυξέλλες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου